PREZIOEN IGOERA

Azken hilabetean eta bereziki azken asteetan prezioen igoera nabarmena egon da gasolinan, argian, gasean…

Lehenbizi, hitz egingo dugu gasari buruz eta zergatik igo egiten den. Azkenean gasa igo da izan ere negu hotz bat egon denez gas naturaleko erreserbak murriztu egin dira eta erreserba horiek berriro betetzeko diru gehiago jarri dute. Pandemian ekonomia jeitsi zen eta gaseko ekoizleak ez zuten ustiatzen ezta gas iturrietan inbertitzen eta horain ekonomia berriro normaltasunera bueltatu dela ekoizlek diru gehiago jarri behar dute gas iturrietan inbertitzeko.

Argia igotzen da zeren gasa ere igo da, hau da gas zentral jeneratzaileak elektrizitate gehiago beharko dute, orduan elektrizitate gehiago behar dutenez eta gasen zentral asko daudenez hori asko eragiten du. Negu hau ere asko eragin du zeren normalean baino hotz gehiago egon da eta orduan jende guztia elektrizitatea behar duten aparatuak bero egoteko asko jarri dira ( etxeetan, empresetan…) eta hori ere asko eragin du.

Argia eta Gasa lehenetik ere asko egon da aho guztietan baina gasolina horain oso bruskoa. Prezioak igotzeko arrazoiak askotarikoak dira. Bat da pandemiaren ondoren susperraldi ekonomikoak eragindako eskariaren igoera, baina baita petrolio upelaren prezioaren igoera ere. Errusiak Ukraniari egindako erasoak are gehiago eragin baitio.

Nire ustez hau oso larria da zeren gauzak horrela segitzen badira prezioak askoz gehiago igoko dira eta berriro krisis bat eroriko da eta hori oso txarra izango zen gure bizitzarako eta gainera Errusia horrela segitzen bada urtea ez da oso ona izango.

Informazioaren esteka batzuk: https://www.kelisto.es/electricidad/consejos-y-analisis/por-que-sube-el-precio-de-la-luz-6181 , https://ganaenergia.com/blog/por-que-sube-precio-gas/ ,   https://www.lasexta.com/noticias/sociedad/que-sube-precio-gasolina-espana_202203106229872de2af800001e682a1.html

ASIER GONZALEZ

ERREALAREN EKONOMIA

Errealaren ekonomitaz gutxi hitz egiten da, horregatik inorrek ez daki ze gastu eta ze diru sarrerak dituen errealak. 

Errealak 2017-an, anoeta futbol zelaia birmoldatu egin zuen, orain harte egin duten proiektuak, 50 milioi kastatu izan ditu, baina zelaiaren kanpoaldetik, argiak jarri nahi dituzte eta proiektu berri horrek 12 milioi kostatuko ditu, guztira 62 milioi euro ordainduko ditu errealak zelaiaren aldaketarekin. 

Errealak diru sarrera asko ditu, adibidez, lehengo urtean erregearen kopa irabazteagatik 32.500.000 euro irabazi zituen. Errege kopan parte hartzen duten ekipo guztiek 600.000 euro aseguratzen dituzte, rondak pasa ahala, diru gehiago irabaziko duzu eliminatzean. Athletik-ek, bigarren gelditzeagatik 12.000.000 euro irabazi zituen. Beste diru sarrera bat, LaLigaren posizioan araberan doa, eskuinean ikusi ditzakegu premio horiek.

Hauek aparte, patrozinatzaileek ematen duten dirua da, kamisetan eramaten duten “finetwork” telekomunikazio markak, 2 milioi ordaintzen ditu urtero errealaren lehen patrozinatzaileak iateagatik. Futbol zelaiaren izan, “Reale Arena” ere patrozinatzaileengatik da, lehen “Anoeta” izeneko zelaia orain “Reale Seguros”-ek ordaintzen dituen 12 milioiengatik “Reale Arena” deitzen da.  Beste patroiatzaile asko ditu errealak, BM, ICONIQ, Euskaltel, Kutxabank… haiek ere diru ordaintzen diote errealari patroinatzaileak izateko.

Dirua lortzeko azkeneko modua, jokalarien salketa da, 2013tik egindako jokalarien salketegatik, 250 milioi euro irabazi ditu errealak, adibidez: Antoine Griezmann (54 milioi), Iñigo Martinez (32 milioi), Yuri Berchiche (17 milioi)... Diru asko irabazi du errealak honengatik.

Info:

• https://www.realsociedad.eus/es/noticias/patrocinadores

• https://www.mundodeportivo.com/futbol/real-sociedad/20200924/483638516217/la-real-hace-una-caja-de-225-millones.html

• https://real-sociedad.diariovasco.com/antoine-griezmann-real-sociedad-atletico-madrid-20210901101634-nt.html

• https://real-sociedad.diariovasco.com/inigo-martinez-jefe-20211025134933-nt.html

XUBAN OSKILA

MR BEAST-EK NUNDIK ATERATZEN DU DIRUA?

13 urterekin bere youtubeko kanala iriki zuen eta bere bidioak bere nootebookarekin grabatu, editatu eta renderizatzen zituen, denborarekin youtube lan bat bezala ikusten asi zen. Piskanaka kalitatea obetzen juan zen. Hasieran gamepleyak egiten zituen bisita gutxirekin, geroago 24 orduko bidioak, 100000 aldiz hitz berdina errepikatu eta antzeko gauzak egiten hasi zen. Hau eginez, influentzia handia artu zuen eta denbora gutxian 100 milla suskriptore lortu zituen. Irabazitako diruarekin bere bidioen kalitatea hobetzen erabili zuen, hobetzen jarraitu ez zuenean diru kantitate oso handiak oparitzen/donatzen hasi zen. 

Hemendik aurrera bidioetan gastatzen zuen dirua, errekuperatu egiten zuen etekinak aterata, hau youtube ingelesek españoles baina gehiago irabazten dutelako gertatzen da. Bideo bakoitzarekin guztira 80-120 mila dólar artean irabazten ditu. Eta prozesu hau bein eta berriro errepikatuz lortzen du dirua. 

https://youtu.be/VAp1eYnUeeg

MARKEL MONREAL

Bolivar venezolarraren beherakada

Venezuelan, latinoamerikako beste herrialde askotan bezala, ekonomia oso txarra dute, hau da, generalean jende gehiena pobrea dela, askok ez dute jatekorik eta beraien txanponak balio asko galdu du. Venezuelaren kasua ikusgarrienetakoa da, izan ere, munduko inflazio handiena du, eta zer da inflazioa? Azkar laburbilduta, inflazioa prezioak gehiegi igotzen direnean gertatzen da, adibidez, lehen cafe batek 2 euro balio bazituen, orain 4 euro balio izatea. Baina benetan inflazioak egiten duena ez da zerbaiten balioa igo, benetan, txanpon horren balioa jeisten du.

Venezuela bueltatuz, bolivar venezolar batek 0,00002 euro balio ditu, edo beste modu batean esanda euro bat 500.000 bolivar dira. Nola da posible hau gertatu izan, gainera, kontuan izanda 1970an venzuela izan zen hegoamerikako herrialde aberatsena. Venezuelan duela 50-60 urte ekonomia hona zuten, pobrezia gutxi eta herrialdea aurrera zigoan, baina, guzti hau petroleoagatik izan zen, eta 1980tik aurrera petroleoaren prezioa jaitsi zen, eta venezuela krisian sartu zen. 1992 bi estatu golpe egiten saiatzen dira, eta 1999an estatu golpe hoietako batean ibili zen Hugo Chavez presidente bilakatzen da. Honekin batera petroleoaren prezioa berriro igotzen da eta venezuela krisia lasaitzen da, baina, hala eta guztiz ere herrialdeak petroleoan oinarritutako ekonomia du eta horregatik prezioen berakada batek herrialdea krisira bueltatu dezake.

Hugo Chavez botere politiko ikaragarria lortzen du, baina, bere bizitzako momenturik arrakastatsuenean minbiziz hiltzen da. Bere ondoren Nicolas Maduro jartzen da, orain arte, eta berekin batera petroleoaren prezioa berriro jeisten da. Hortik ona bolivar baten balioa 2 aldiz aldatu dute inflazioagatik, hau da, txanpona bi aldiz aldatu dute txanponen fabrikazio kostua txanponaren balioa baino garestiagoa zelako, 2012 100.000.000 bolivar zirenak, orain bakarra da (0,2 euro), baina oraindik behera doa. Azken aldaketa baino lehen merkeago zen 1.000 bolivarreko biletea kumuneko papera baino.

https://es.wikipedia.org/wiki/Inflaci%C3%B3n

https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-58106182

https://nuso.org/articulo/como-explicar-la-catastrofe-economica-venezolana/

https://www.youtube.com/watch?v=xKEaLkNrT2c

MATTIN REKALDE

BOLÍVAR VENEZUELARRAREN TXANPON ALDAKETA

Bolivar venezuelarra hainbat txanpon aldaketa izan ditu bere balioagatik. 2018an 5 zero kendu zizkioten txanponak hau da 12 zero zituen. Euro batek 420000000000 € balio zituen. Beharbada Bolivar ra da munduko txanpon merkeena, hau da, zure txamponaren 1 euro edo dólar edo dena delakoarekin txanpon gehien lor ditzakezun. Aurten, berriro 7 zero kendu dizkiote balio antzeko bat lortuz euroa 5,14 bolivarrera utziz. Txampon aldaketa hauek erakusten digute denek balio berdina lortzera iritsi nahi degula herriz aldatzerakoan arazorik ez izateko edo munduko soldata guztiak antzekoak izateko. Bolivarraren kasua adibide bat da beste Txampon askok berdina egiten dute dolarra ren balioaren antzekoenera iristeko. Denek nahi dute soldata minimo berdina eduki edo kontinentez aldatzean txanpona aldatu behar izana ez edukitzea. 

https://www.google.com/amp/s/elpais.com/economia/2021-10-01/venezuela-se-prepara-por-tercera-vez-para-una-nueva-moneda.html%3foutputType=amp

https://www.google.com/search?q=Bolivar+en+euros&oq=Bolivar+en+euros&aqs=chrome..69i57.4082j0j4&client=ms-android-xiaomi-rev1&sourceid=chrome-mobile&ie=UTF-8

MARKEL MONREAL

BREXIT

Brexita, Erresuma Batua Europatik ateratzea da. 2016ean erreferendum bat egin zan eta populazioaren %51,9k Europa uztearen alde bozkatu zuten eta hondorioz Erresuma Batuko gobernuak formalki iragarri zuen 2017ko martxoan Europatik aterako zirela eta bi urteko prozesu bat hasi zuten non 2019ko martxoaren 29an erretiratzearekin amaitu behar zuten. Brexitaren lehen konsekuentziak hauek dira:
1- Inflazioaren gehikuntza graduala
2- Produkzioaren desazelerazioa
3- Txanponaren baliogalera Dolarrarekiko
Brexita munduan eragina du, adibidez, pertsonen mugimendu askea murrizten du, aduanetan kontrol gehiago, serbitzuen limitazioa… Baino, Brexita alde ona badauka, Brexita akordioarekin izan delako eta honek Erresuma batuko eta Europako arteko komertzio erlazio honak ragin ditzake.

HODEI DE ISUSI

COVID-19

Covid 19ak izugarrizko eragina uduki du ekonomian adibidez negozioak suntsitu...

Osasun-krisiak negozio txiki asko eragin ditu, eta horiek geldiarazi, norabidea aldatu edo jarduerak erabat utzi behar izan dituzte, COVID-19 kutsatzeak arintzeko hartutako neurrien ondorioz. Hala ere, segmentu horren barruan batzuk besteak baino gehiago kaltetu dira, zaurgarritasun-maila dela eta.

Egoera horren aurrean eta diru-sarrerei eusteko, mikroenpresarien %72k negozioa dibertsifikatzea erabaki zuen (%48 aldatu egin zen eta %24k negozio bat gehitu zuen), egunerokotasunetik bizi baitira eta edozein aldaketa txikik bizirauteko estrategia alda baitezake. Lurrunkortasun pixka bat ere nabari da; izan ere,% 10ek, beste irtenbiderik ez ikustean, mendekotasun handiagoa izatea erabaki zuen. Berreskuratze-ekintzak lan berri bat bilatzeari buruzkoak izan ziren, batez ere landa-eremuan, eta aurrezkietara jo zuten.

Españan urte batean 440.000 lanpostu gutxiago eta 400.000 langabe gehiago egon zen.

Maila globalean, urteko bigarren hiruhilekoan galdutako lanorduak %6,7 izango dira, kalkuluen arabera, Latinoamerikan eta Karibean %5,7 eta Erdialdeko Amerikan %4,5.

Egoerak lurralde osoari eragiten dio, baina ez modu berean. Autonomia-erkidegoei buruzko informazioarekin, egoitza hainbat autonomia-erkidegotan duten enpresetako 800.000 langile inguru kontuan hartu gabe, Kanariar Uharteak dira ERTE batean sartutako langileen proportzio handiena dutenak azken hilabeteko afiliatuen batez bestekoarekin alderatuta: %30. Ondoren, Galizia eta Gaztela eta Leon daude (%27 eta %24, hurrenez hurren).

Amaitzeko, COVID-19ak eragin handiak eduki ditu ekonomian, krisis handia egon da eta lanpostu asko galdu da, horren ondorioz jende asko paroan egoten eta jende batzuk lapurketan egiten. 

JON TRALLERO