Organoen trafikoa

%5-%10etako trasplanteak comerzializatzeko edo ilegalki egiten da. Organoen trafikoa beti modu klandestinoan egiten da eta mafiak diru asko lortzeko gaitasuna ematen da. Kasu askok pobreziari haurre egiteko dira, eta beste askok, nahi ez dutenei kentzen.

Oso arriskutsuak dira transplante hauek eta heriotzarako portzentai handia dago. %40tik %70era transplante ilegal bat euki ondoren, infekzio larriak ateratzeko zifra da eta oietatik %20tik %50era hiltzeko kasuan daude.  Kasu hauek geroz eta gehiago garatzen hari dira mundu osotikan, eta horregatik gobernuak frenoa jarri nahi du arazo honi.

Adituek jarri dute martxan sistema bat non jakin dezakegu trasplantea egindako organoa eta pazientearen osasuna erakusten duena. Horrez gain, makina honek ere transplantea egindako lekua eta mugimenduak adierazten ditu, eta horrekin aktibitateak monitorizatzea.

Gehienbat organoen trafikoa Asian, Pakistan, Amerika latina, Colombia... Organo honen erosleak herri garatutakoak izaten ahi dira, Israel eta Estatu Batuak adibidez.


https://www.lavanguardia.com/vida/20160406/40926054443/trasplantes-comercio-ilegal-complicaciones.html

Estatu batuak urtean 50.000 milioi euro 

arma nuklearretan gastatuko du.

Estatu batuko defentsako departamentuak, emendik 2028. urterano 494.000 milioi euroko gastuak eukiko ditula estimatzen da. Gobernuak hainbat motatako misil nuklearrak sortzen dituzte, submarino batzuetatik botatakoak, lurretatik botatakoak, egazkinez jaurtitutakoak... 

Kostu gehiena teknologien hobekuntzan eta ikerketetan erabiltzen dira. Adibidez submarinoan adaptatzeko protokolo txiki baten ikerketan 65 milioi euroko kostua izan zuen, eta horrez gain beste 50 milioi euro submarinoan misilak egokitzeko.

Bestalde beraien plutonio nukloen fabrikazioan igoera handia izan zuen, estimatzen zen 50tik 80 nukleotara, baino 80 baino gehiago iragartzen dira 2030. urterako. Nukleo hauen fabrikazioan kostuak 9.000 milioi eurotan handitzen da.

Baina fabrikazio haun kostu gehienen meritoa misilen jaurtiketaren estrategian, 234.000 milioi euroko  gastuarekin. Horrez gain beste hainbat gastu garesti ditu arma nuklearren fabrikazioa, adibidez laborategi armanistikoa 106.000 milioi euroko gastua duelako.

https://www.eleconomista.es/internacional/noticias/9699153/02/19/EEUU-gastara-50000-millones-anuales-en-armas-nucleares-hasta-2028.html

Energia Berriztagarriak

Energia berriztagarriak, iturri berriztagarrietatik sortzen den energia mota da. Energia berriztagarri iturri ugari daude, eta horietatik garrantzitsuenak hauek dira; eguzki-energia, energia eolikoa, itsasaldiekin sortutako energiak eta bero geotermikoa.

Energia berriztagarriak oso erabilgarriak dira, lehenik, ez dute inolako elementu kutsakorrik botatzen, bakarrik eraikuntzan. energia iturria eraiki eta gero, ez da alimentatu behar. bakarrik alimentatzen dira, lortutako energia zati bat erabiliz, eta gainera, askoz merkeagoak dira. baina, orduan zergaitik ez dira erabiltzen? bueno, lehen esandakoa ez da guztiz egia, energia iturri merkea da, baino eraiki eta gero, eta energia iturri ori eraikitzea garestiagoa da, naiz eta denbora luzean erretabilitatzen da. Gainera, Espanian gutxienez, errentak pagatu  behar dituzu energia mota hau erabiltzeko.
Baino  etorkizunean, merkeagoa izango da, adibidez, Tesla marka, eguzki-energian ibertitzen hasi da, eta adibidez, eguzki plakakez egindako teilatuak egiten hasi da.

bibliografia:
wikipedia: https://es.wikwikdia.org/wiki/Energ%C3%ADa_renovable
tesla: https://www.tesla.com/es_ES/solarroof

Trumpek muga zergekin konpondu nahi du Mexikoko etorkinen auzia

Etxe Zuriak mehatxu egin du Mexikoko produktuei %5 igoko dizkiela muga zergak hilero, urrian %25era iritsi arte. Lopez Obradorrek «elkarrizketa» eskaini dio, baina ez da «besoak gurutzatuta» geratuko.Txinaren kontrako frontean bete-betean sartuta, AEBek bandera zuria aterata zeukaten gerra komertzialaren beste bi fronteetan, Europakoan eta Ipar Amerikakoan: hiru hilez atzeratu dute EBren autogintzarentzako muga zergak jarri ala ez erabakitzeko garaia, eta Kanadari eta Mexikori altzairuaren eta aluminioaren muga zergak kendu berri dizkiete, Donald Trumpek berridatzitako NAFTA merkataritza itun berria sina dezaten.

https://www.berria.eus/paperekoa/1877/011/001/2019-06-01/trumpek-muga-zergekin-konpondu-nahi-du-mexikoko-etorkinen-auzia.htm

Monopolioa

Ekonomian, monopolioa dagoela esaten da, merkatu edo zerbitzu baten eskaintza enpresa bakarra denean, eta nazionalki naiz internazionalki izan daiteke.
Adibidez, herrialde batean telekomunikazio empresa bakar bat egonez gero, herrialde horretan telekomunikazioen monopolioa duela esango da, nahi izanez gero ere ezingo zenuelako beste empresa batekin kontratatu.

Horrek, gauza asko suposatzen ditu, adibidez, konpetentzia ez duenez, prezioak nahi dituen bezala aldatu ditzazke limite batekin, gende guztia ez bai da diru kantitate handi bat pagatzeko prest.
monopolioek ere, empresa berriak sortzea iragazi edo zaildu dezake, azken finean, oso zaila da empresa bat errentabilizatzea, monopolio baten aurka zaudenean.

Hau ebitatzeko, monopolien aurkako legeak sortu ziren, lege hauek, monopolioek beren kompetentziei zailtasunak jartzeko ebitatzearren daude.
Adibidez, Google-ek duela urte bat izan zuen historiako isun handienetariko bat, 4 milla milloi eurokoa, monopolioen aurkako legeak ez betetzeagaitik.




bibliografia:

Wikipedia: https://eu.wikipedia.org/wiki/Monopolio

GERRA ZIBILA

GERRA ZIBILA

Espainiako Gerra Zibila 1936. eta 1939. urteen artean Espainian, Hego Euskal Herria barne, jazotako gerra izan zen.

1963. urtean errepublika zen Espainia gobernatzen zuen boterea, hori dela eta, alderdi Nazionala errebelatu egin zen, ondorioz, estatu kolpe bat eman zuten Espainia bi aldetan banatuz, nazionala eta errepublikanoa. Gerra zibila sortuz.

Gerratea alderdi nazionala irabazi zuen, laguntza ikaragarria jaso zuelako Alemania eta Italiaren bitartez; baina gerrate hartan, bi alderdien arteko gastuak ikaragarri altuak izan ziren, alderdi errepublikanoa gobernuak zuen erreserbak armamentu militarrean gastatu zuten, eta nazionala Espainian sortu zuen katastrofearen ondorioz.

Hori dela eta, Espainia bigarren munduko gerratean neutrala izan zen , ekonomikoki eta militarki ahulagoak zirelako.