KPI-A %4EAN IGO DA IRAILEAN

 

KPI-A %4EAN IGO DA IRAILEAN 

Elektrizitatearen igoerak urte arteko Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) a %4tik gora eragiten du irailean. Elektrizitatearen kostuaren etengabeko igoerak urte arteko inflazioa eragin du. %4a gainditu du Nafarroan, Araban eta Gipuzkoan. Hego Euskal Herrian KPIa %0,6 eta %1ean kokatu da abuztuarekin konparatuz.

Damakigun urtean, Gipuzkoak lehengo urtearekin koparaketa eginik, %3,5eko igoera ikusi dugu KPIan, Nafarroak %2,8koa, Bizkaiak %2,9koa eta Araban %3,2koa. Urte arteko bilakaerari dagokionez, inflazioak gora egin du, elektrizitatearen prezioa etengabe igo delako. Bizkaia bakarrik dago% 4aren azpitik,% 3,8ko inflazioa du. Araba, Gipuzkoa eta Nafarroan urteko tasa% 4,1era igotzen da. 2008an inflazioak ere% 4 gainditu zuen. Espainaren krisi ekonomikoaren ondorioz.

Estatistiken arabera, KPIren urte arteko jokabidean, elektrizitatearen prezioaren igoera nabarmentzen da, hil honetan iazko irailean baino handiagoa

Aisialdiko eta kulturako atala % 0,9 garestitu da irailean, abuztuan baino puntu eta erdi gehiago, aurten turismoa iaz baino gutxiago jaitsi delako, geroz eta kutsaketa gutxiago daudelako eta gehiago atera daitekeelako. Horrekin batera, garraioen prezioen igoerak, erregaien eta karburanteen prezioaren igoeratik eratorritakoa, iaz jaitsi zen Covidaren ondorioz, eta 2021ean errekuperatzen ari da, KPIaren igoeran ere eragin zuen.

https://www.europapress.es/economia/macroeconomia-00338/noticia-ipc-dispara-septiembre-tasa-mas-alta-13-anos-electricidad-20210929090053.html

https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20211014/la-subida-de-la-electricidad-dispara-el-ipc-interanual-por-encima-del-4-en-setiembre

Afganistán: las grandes empresas de Estados Unidos que más dinero ganaron con la guerra - BBC News Mundo

Munduko bankuak Afganistango laguntzak bertan behera uzten ditu

Washington, abuztuaren 25a- Munduko bankuak dio Afganistango laguntzaren dirua itzultzea geldiarazi duela, talibanek gerrak suntsitutako herrialdea kontrolpean hartu ondoren.

Bankua Afganistanen egoera "gertutik kontrolatzen" ari dela esan du bankuko bozeramaileak.

Afganistango egoerak eta herrialdearen garapen-aukeretan kezkatuak daude.

Washingtonen egoitza duen erakundeak nazioarteko komunitatearekin eta garapeneko bazkideekin gertutik kontsultatzen jarraituko du egoeraren inguruan, eta "gogor irabazitako garapen irabaziak" mantentzeko konpromisoa mantentzeko moduak aztertzen ari da.

 

2002az geroztik, Nazioarteko Garapen Elkartearen bidez, Munduko Bankuak 5.300 mila milioi dolar inguru eman ditu Afganistanen berreraikitzeko eta garatzeko proiektuetarako.

Urte hasieran, bankuak 800 milioi dolar inguru agindu zizkion herrialdeari.

 Mugimendua joan den astean Nazioarteko Diru Funtsak (NDF) Afganistanek Funtsaren baliabideetarako sarbidea bertan behera uzteko erabakia hartu zuen, ia 440 milioi dolarreko diru erreserba berriak barne.

Estekak:

http://www.ekonomia-ks.com/sq/ekonomi/banka-boterore-pezullon-ndihmen-per-afganistanin

FC Bartzelonaren ekonomia arazoak

 FC Bartzelonaren arazo ekonomikoak

Gaur egun, jende gehieneak ezagutzen ditu Bartzelona futbol taldearen ekonomia arazoak.

Arazo hauek, ekipo Katalanaren aurreko zuzentarauaren eta Covid-19a ren ondorioak dira. Pandemia hasi aurretik, Josep Maria Bartomeu zen Bartzelonako zuzendaria eta berak egiten zituen ekintzak negargarriak izan ziren, adibidez, 5 urtetan 1000 milioi baino gehiago gastatu ditu eta erositako jokalariak ez dute behar zuten errendimendua heman. Gainera, jokalari guztien soldatak ere ordaindu egin behar direnez, diru gehiago gastatzen da urtero.

Baina hau ez da Bartzelonak duen arazo ekonomiko bakarra, Covid-19a iritsi zenean, oso gogor inpaktatu zion Bartzelonari. Covid-19ak, lehen Bartzelonak zituen baino zor gehiago utzi ditu, eta zor hauetako bat adibidez, epe motz batean ordaindu behar du, 730 milioi euroko zifra bat.

Baina Bartzelonaren krisi ekonomikoa ez da hor bukatzen, lehen esan dudan bezala, epe motzean 730 milioi euro ordaindu behar ditu baina guztira, 1200 milioieko zorra du, arazo ekonomiko guzti hauek ekipo katalanaren desagerpena eragin dezakete.

Oraingo zuzendaria, Joan Laporta, ahal duen guztia egiten ari da arazo ekonomiko hauek gutxinaka ordaintzeko, adibidez, soldata handia duten jokalariak saltzen (Pjanic, Griezmann...), jokalari libreak daudenak erosten, dauden jokalariei soldatak jeisten...

Laporta berak ahal zuen guztia egin zuen, Bartzelonako izarra, Leo Messi, gelditu zezan, baina honek arazo gehiago ekarriko zizkion Bartzelonari Messiren soldata altuaren ondorioz, orduan, naiz eta Messik Bartzelonan gelditzea nahi, Laportak saltzea erabaki zuen bere fitxa altua kentzeko eta gutxinaka Bartzelonaren zor hauek ordaintzen joateko.

https://www.eluniverso.com/deportes/futbol/las-consecuencias-economicas-que-generaria-la-salida-de-messi-al-fc-barcelona-nota/

https://www.a24.com/ovacion/los-problemas-economicos-del-barcelona-n852352

https://www.eleconomista.es/deporte-negocio/noticias/11350683/08/21/La-historia-del-drama-economico-del-FC-Barcelona-que-el-acuerdo-entre-LaLiga-y-CVC-puede-parchear.html

2008ko Espainiar krisia

2008.urteko Espainiar krisia aldaketa handiak ekarri zituen mundu osoko eta Espainiko ekonomian

 Espainian 2008.urtean gertatu zen krisia, ez zuen bakarrik Espainia eragin, baizik eta beste hainbat herrialde garatuetan eragin handia izan zuen krisia: Txinan adibidez. Krisi hau Estatu Batuetan hasi zen 2007.urtean, eta Espainira 2008.urtean iritsi zen. Baino, 2009.urtera arte ez zen gertatutakoaz ohartu hemen Espainian, urte hartan jada krisiarengatik ekonomia beherakada handia egin baitzuelako.

Esan dudan bezala krisia Estatu batuetan 2007ko urrian jatorria du. Non bankuak beherakada ikaragarria izan zuten. Bankuen krisia hipoteka subprimeengatik gertatu zen, hipoteka hauek bankuak beraien bezeroei ematen dien diru aurrerapen bat da bezeroak ezin badute zerbait momentu horretan ordaindu (etxe bat adibidez) kasu honetan bankuak etxea ordaintzen du, eta etxe jabea hilabetez hilabete diru hori bankura bueltatzen doa etxe guztiaren dirua bueltatu arte. Beraz, gertatu egin zena izan zen bankuak hipoteka asko ematen hasi ziren, orduan gero bueltan diru gehiago irabazi beharko zuten, baino jendea ez zuen dirua bueltatzen, dirurik ez zutelako, orduan bankuek etxe horiek beraientzat hartzen zuten, baino etxe horiek ez zituen inork erosi jendea ez zuelako dirua etxe horiek ordaintzeko, etxe oso garestiak baitziren. Horregatik ekonomiak beherakada handia izan zuen, eta bankuek diru asko galdu zuten.

Banku horietako bat Lehman Brothers enpresa izan zen, zein momentu horretan mundu osoko enpresa handienetako bat zen, zein diru asko irabazten zuen. Baino beherakada handia izan zuenez, lotuta zegoen beste enpresetan eragina ere izan zuen, eta horrela domino bat bezala enpresa batzuk bestei eragiten joan ziren, eta enpresa askok dirua galtzen joan ziren. Bestalde, bankuek denuntziak jaso zituzten, egin zutena ez zelako legala, ezin zutelako edonorri hipoteka bat eman, beraz auzitegira joan izan behar ziren, eta enpresa gehienak Lehman Brothers horien artean itxi egin ziren.

Espainian gertatu izan zena, izan zen "burbuja inmobiliarietan" (etxe erosketak gestionatzen duten enpresak), ekonomia beherakada bat izan zutela, orduan enpresak itxi ziren, horregatik jende gehiago langabezian aurkitu zen, beraz munduan diru gutxiago generatzen zen, orduan krisia baino lehenago eraikitzen hasi ziren eraikin askoren kontrukzioa gelditu egin zen jendea ez zuelako dirua horiek erosteko.

Crisis Economica en espana.pdf;jsessionid=51FDCF0C082D5672527619102AB20FA9

Crisis financiera de 2008 - Wikipedia, la enciclopedia libre

INDITEXEK 850 MILIOI IRABAZTEN DITU BIGARREN HIRUILEKOAN

Pandemiaren hasieran, Inditexek irabazien %70a galdu zuen. Aurten, krisi hori gainditu dute eta pandemia aurretik baino lehen irabazten zutena baino gehiago irabazten dute. Maiatzetik uztailera 850 milioi irabazi dituzte, hau da 55 milioi gehio 2019 urtearekin konparatuta.  

Aurten, Zara, Pull & Bear eta Massimo Dutti enpresen jabeak, 11.936 milioi euroko salmentak jakinarazi ditu, hau da, iazkoarekin konparatuta ia %50 eko hazkundea suposatzen du, baina hala ere, 2019ko errekorretatik %7ra iritsi da. Lehen hiruilekoa pixka bat okerragoa izan zen, bertako denda askok irekitzeko murrizketak zituztelako oraindik.

Salmentek hazten jarraitzen dute bai dendetan eta bai online dendetan, eta hori izan da diru beherakada horrekin bukatu duena. Online erosketak% 36 igo ziren iazkoarekin konpartatuta  eta% 137 2019ko datuekin alderatuta, pandemiaren aurretik. Kopuru on horiei esker, konpainiak ziurtatzen du bere helburua online fakturazioa aurtengo guztiaren% 25 izatea dela.

Nire ustez, online dendak irekitzea oso  idea ona eta txarra aldi berean izan da. Horri esker, ez gara etxetik atera behar nahi edo behar ditugun gauzak erosteko bainan komertzio txikiak gutxinaka desagertzen hasi dira.

https://www.ideal.es/economia/empresas/inditex-registra-mejor-20210915082940-ntrc.html#vca=modulos&vso=ideal&vmc=lo-mas-leido&vli=economia/empresas

Emakumeen posizioa ekonomian

Bi generoen aldea

Gaur egun Espanian emakumeen eta ginozkoen artean desberdintasun ekonomiko bat markatu da. Bi generoen arteko diferentzia baxua dela pentsatu dezakegu, halere, diru diferentzia 4.915ekoa da, ehunekotan, 28.6% 2020an.

Hainbat espezialistek aurreikusi dute arazo ekonomiko hau guztiz konpontzeko Espainian, 105 urte behar izango direla gutxi gora behera. Zenbateako da soldata aldea 2021ean? Eta kargu handiko lanetan zenbat emakume daude?

Gobernuak hainbat saiakera egin ditu arazo ekonomiko hau konpontzeko, 2019an gobernuak neurri urgente batzuk sortu zituen emakumezkoei eta gizonezkoei tratu berak emateko;

-Hizkuntza sexista sahiestea.

-Zabaldu jaoitza baimena.

-Amatasun baimena 6 astekoa izatea (minimoa). 

-Sahiestu kaleratzea, adopzioa, harrera egiteagatik hamabi hilabete baino lehen. 

-Lanaldi dembora proportzioa berdintsu mantentzea.

Gauza guzti hauek betetzea derrigorreazkoa bilakatu da, 2021eko apirilaren hamalauean, bi urte beranduago sortu zirenetik.

Derrigorrezko lege hauek izan dira, oraindik eta desberdintasun handiagoak egotea. Emakumezkoei halako tratuak emateko empresa asko ez daudelako prest eta saiakera bat egin beharrean arazoa konpontzeko, zuzenean ez dituzte emakumezko langileak kontratatzen eta kontratatzen badituzte maila oso baxuan kokatzen dituzte.

Diru soldata diferentzia jaitsi egin da urte honetan 23,38% ra, baino, emakumeen presentzia jaitsi egin da lanpostuetan.

Beraz, gobernuak jarritako neurriak aurrerapen bat suposatu du?

Esteka

GUTXIENEKO SOLDATA HAMABOST EURO IGOTZEA ADOSTU DUTE MADRILEN

Espainiako Lan Ministerioak CCOO eta UGT sindikatuen babesa lortu du, baina soilik 2021. urterako igoera hitzartu dute. Irailaren 1etik aurrera gutxieneko soldata gordina 965 eurokoa izango da. 

Azkenean CCOO eta UGT sindikatuen oniritzia jaso du SMI lanbide arteko gutxieneko soldata hamabost euro igotzeko Espainiako Gobernuaren asmoak, eta irailaren lehenetik aurrera, 965 eurokoa izango da SMI gordina. Sindikatuen akordioa lortzeko azken unera arte ibili da negoziatzen Madrilgo gobernua azken asteetan, bere kabuz har dezakeen neurriak behintzat langileen ordezkarien oniritzia izateko. 

Azkenean, CCOOk eta UGTk erabaki dute adostasunaren argazkia ematea Yolanda Diazi, baina ez da izan haien eskakizun nagusiak erdietsi dituztelako. Hasieran 25 euroko igoera eskatu zuten sindikatuek, eta, azkenerako, hamabost eurokoari oniritzia emateko prest zeuden; baina igoera xume hori onartzearen truke, gobernuaren konpromiso bat nahi zuen CCOOk: 2023. urte arteko gutxienekoaren igoeraren bide orria zehaztea.

Gomendio horrekin, 2023an gutxieneko soldatak 1.049 euroak iritsi beharko lituzke, eta sindikatuen ustez, aurretik, 2022. urtean, 1.000 euroen inguruan kokatu. Azkenean, soilik 2021erako igoera adostu zuten atzo arratsean, eta ondoren argitaratutako agiri bateratuan 2023an soldata 1.049 euroetara iristeko «konpromisoa» bakarrik aipatu zuten.

Hiztegia:

Sindikatuak: Sindikatu bat kideen interesak babesten dituen elkarte mota bat da. Adibidez: CCOO eta UGT.

SMI: Soldata Minimo Interprofesionala da.

https://www.berria.eus/paperekoa/1877/010/001/2021-09-17/gutxieneko-soldata-hamabost-euro-igotzea-adostu-dute-madrilen.htm

                                                                                      Xabier Martin eta Irune Lasa

TALIBANEN ARAZO EKONOMIKOA

 

                                   TALIBANEN ARAZO EKONOMIKOA 

Artikulo honetan hitz egingo det talibanei buruz eta eduki dituzten arazo ekonomikoak. Herrialde askok dirua eman zioten Afganistani 12.000 milioi inguru 2021-2025 bitartean, diru hori bakea mantentzeko balio zuen, baina talibanek bueltatu zirenean herrialde askok laguntza hori bloketau zuten, adib: Bruselas, Alemania, Estatu Batuak..

Horrez gain, talibanek nekazaritza (opioa, munduko produktu handiena) litioa (bateria elektrikoa) dirua eta azkenean baliabide mineralak dituzte baina krisi politikoa haien ustiapena eragotzi du. Talibanekin inflakzio, langabezia ugari eta %7ko PIBren beherakada nabarmen izan dira ia 100 afganiarrak dolar baten truke mugatzen duetenak. Horregatik langabezia-tasa %30etik gorakoa da eta erdia pobrezian bizi da %39arekin eta munduko herrialde pobreetariko bat da 115.postuan. 

Era berean legez kanpo lan egiten dute, turistek ia dirua lortzen ez dutelako, kasu honetan talibanek %10 kobratzen dute laborategietan eta opioa heroina eta haxixa bihurtzen duten laborategietan biltzen dute dirua.

Azkenik, afganistako emakumeez hitz egingo det, Talibanek esan zuten 8 urte arte neskei eskolara joateko baimena emango zietela, baina ez zen horrela izan, Kabulen 106.256 neska, 8000 ikasle eta 7793 irakasle kaleratu zituzten eta 63 eskola itxi zituzten. Emakume batzuek unguruko neskei etxean irakasten jarraitzen diete, baian talibanek jakingo duten beldur dira. 

ESTEKAK:

https://www.bbc.com/mundo/noticias-internacional-58244447

https://cincodias.elpais.com/cincodias/2021/08/24/economia/1629831690_525822.html

https://www.eleconomista.es/opinion-blogs/noticias/11363572/08/21/Afganistan-los-otros-talibanes.html 

https://www.eleconomista.es/actualidad/noticias/11359726/08/21/Las-consecuencias-economicas-de-que-los-taliban-dominen-Afganistan-mas-pobreza-refugiados-y-actividades-ilegales.html 

https://es.wikipedia.org/wiki/Derechos_de_las_mujeres_bajo_el_gobierno_talib%C3%A1n_en_Afganist%C3%A1n 

https://www.bbc.com/mundo/noticias-internacional-58305395 

Herrialde askok dirua eman zioten Afganistani 12.000 milioi inguru 2021-2025 bitartean, funts horiek bakea mantentzeko balio izan zuten talibanak donimarrera itzuli ziren arte eta orduan herrialde askok laguntzak blokeatu dituzte, hala nola, Brusela, Alemania ...

2022 Qatar-eko mundialaren ekonomia inpaktua

Gaur egun, ekonomiaren zati handi bat kirola da, eta denok dakigun bezala, gehien nabarmentzen den kiroleetariko bat futbola da. Futbola, kirol ezagunena eta unibertsalena da eta estimatzen da, munduan 4.000 milioi jarraitzaile inguru dituela. Kirol garrantzitsu bat izanez gero, txapelketa mota asko ditu, hala nola, liga, champions-a edo mundiala. Azken hori da gaur hitz egingo dugunari buruz, zehazki, 2022. urtean jokatuko den Qatar-eko mundialari buruz.

Qatar izango da hurrengo urtean ospatuko den mundialaren herrialdea, eta dirudienez, pandemia hasi zenetik ospatuko den ekitaldi handiena eta boteretsuena izango da. Horrek, garrantzi handia izango du, Qatar-ek 20.000 milioi dolar irabazi egingo dituelako eta diru horrekin gobernuak promes egindako ekimenak bizkortu egingo direlako.

Datuen arabera, Qatar-ek 1696 milioi dolar inguru gastatu ditu mundialaren sorkuntzean, hau da, eraikinetan, futbol-zelaietan, langileen soldatetan... baina azken hau da sare sozialetan aipatzen ari den arazoa. Antza denez, Qatar-ek irabazten duen diru gehiena nagusientzako, babesleentzako eta enpreseentzako joaten da, eta egunero lan egiten duten langileek, kondizio txarretan lan egiteaz gain, bakarrik 190 dolar irabazten dute. Zenbait egunkarien arabera, 90 milioi baino gehiago futbol zelaiak reformatzen duten enpresentzako doa, 35 milioi baino gehiago azpikontratistentzako, 2 milioi baino gehiago FIFA-rentzako eta bakarrik 220 euro langileentzako doa.

 Lehendabizi, langile migratzaileek 500 eta 4.300 dolar-en arteko kantitatea ordaindu behar izan zuten, Eta behin lortuta, ikusi behar izan dute oso kondizio txarreko lanak direla, baldintza penagarriekin, besteak beste: akordatutako soldata baino gutxiago jaso, segurtasun neurri eskasak, ordu asko lan egitera behartuta, deskantsurik gabe. Berri batzuen arabera 6.500 langile baino gehiago hil dira mundialaren antolaketan eta eraikuntzan. 

Beraz, orain guzti hau jakinda, ziur nago 2022 Qatar-eko mundiala beste ikuspuntu batetik ikusiko dugula.

 

https://www.palco23.com/competiciones/qatar-cifra-en-20000-millones-el-impacto-economico-del-mundial-de-futbol.html 

https://www.amnesty.org/es/latest/campaigns/2016/03/qatar-world-cup-of-shame/

MERKATU BELTZA

 Merkatu beltza legez kanpoko ondasunen, produktuen eta zerbitzuen salerosketa da, gaien prezioak edo saldu beharreko kopuruak estatuak adostuta duenean. Drogak eta su-armak saltzeri ere merkatu beltza deitzen zaio. Esaten denez, munduan gutxi gora behera 1900 milioi lan-postu finkatu ditu merkatu mota honek.

Estatuak produktu bati prezio altuegia jartzean gertatu daiteke: altuegia denez erosleak ez du erosi nahiko, beraz, merkatu beltzekoek prezioa jaisten diote produktuari eta horrela merkatu normalean baino etekin gehiago aterako du, badakielako erosleak produktu hori erosiko duela.

Merkatu beltza azaltzearen arrazoi handienetako batzuk krisia eta gerra dira. Esaterako 2. Mundu Gerran merkatu beltza azaldu zen. Gerrarako armak, garraioak eta guztia egiteko behar zuten materialalaren erabilpena asko handitu zen. Eta berdina gertatu zen lehergailuak egiteko behar ziren prduktu kimikoekin. Eskulana inoiz baino gehiago behar zen eta umeak, emakumeak eta adinekoak jarri zituzten lanean, imajinaezineko lanorduak egiten. Alemanian, elikagaien prezioa ikaragarri igotzen hasi zen 1921etik aurrera. Asteko 6 aldiz igotzen ziren. Hau da, egun batean ogiak «marco» bat balio bazuen hurrengo astean 6 marco eta horrela astero. 1923.urtearen erdialderako elikagaien prezioak 100aldiz handiagoak ziren eta urte horretako azarorako 1milioi eta 10milioi artean. Honen ondorioz, horrenbeste diru ezzuen jendea merkatu beltzean erosten hasi zen eta horrela biziraun zuten Hjalmar Horace Greeley Schachtek herrialdea egoera larri honetatik atera zuen arte bere ekonomia politikekin

INFORMAZIOA: Maria Martinez de Lecea, Siemens Gamesako auditorea

INTERNETEKO EROSKETAK GORA

Azken urte honetan, interneteko erosketak gorakada handia izan dute, hain zuzen ere %52 igo egin da eta beste aldetik, %15 a mobilarekin ordaintzen du. Koronabirusa inpaktu nabarmena izan zuen gai honetan, horregatik enpresa asko behartutak egon dira interneteko erosketak potentziatzeko eta hobetzeko. Gainera, saiatzen ari dira Black Friday-eko jarduera erritmoari jarraitzeko.

Sektore guztiak ez daude oso ados metodo honekin, galtzen ateratzen direlako. Zenbait lan galtzen ateratzen dira, pertsonekin aurrez aurreko tratua dutelako edota teknologiarekin ez dutelako lan egiten. Honen adibide narbarmen bat denda txikiak dira, nahita nahiezkoa delako pertsona batekin aurrez aurre hitz egitea, hala ere dendaren aplikazio bat egin dezakete hortik ere saltzeko. 

Gehien erosten dena, arropa da eta mundu osoan zehar erosten den gauza bat da. Hala ere, beste gauza batzuk ere erosten dira, adibidez: liburuak, musika, gauza teknologikoak, bidaiak...

Azkenik, infromazio guzti honekin ikusten dugu COVID-ari esker internetetik gauza asko erosten direla eta enpresa asko egokitu direla plangintza honetan