COVID-19REN ERAGINA SEKTORE PRIBATUAN ETA PUBLIKOAN

 

Covid-19 ak sektore publikoan eta sektore pribatuan ze eragin izan du?

Sektore publikoa administrazioek eskaintzen duten zerbitzu publikoen multzoa da. Adibidez hospital publikoak, ikastola publikoak... Sektore pribatua beren jardueraren bitartez irabazi asmoa duten eragileak edo ekonomiaren zatia da. Adibidez ikastola pribatuak, supermerkatuak, kotxe enpresak, txutxe dendak, media markt....

Covid-19ak Sektore publikoan eragin gehiena osasun zerbitzutan izan da. Gehienbat hospitalak covid-19 kutsadura asko egon direlako eta bere ZIU(zainketa intensiboaren unitateta) gainezka egon delako. Aldiz, sektore pribatuetan 3 sektoreetan egon da eragin asko (lehengo sektorean abeltzaintza, nekatzaritza eta arrantza, 2. sektorean fabrikak gehienbat eta hirugarren sektorean zerbitzuak). Konfinamenduaren ondorioz 3 sektoreetako lan gehienak gelditu dira eta honek diru arazo bat ekarri du.

Esan genezake bi motatako arazoak sortu direla: 

    - Lan arazoak, kasu batzutan lan asko ( hospitaleak, supermerkatuak, farmaziak)

    - Diru arazoak, kasu batzutan soldatak ezin zituzten ordaindu enpresak, tabernak ixten dituztenak ez dituzte irabazirik etab.

Zer saiatu dira egiten diru eta lana arazoak konpontzeko? 

Diru arazoak: 

1- Europar fondoa: Europako estatuak Bruselaseko Europar Batasuneko eraikinean bildu ziren. Fondu horrekin diru laguntza eman nahi zuten. Horrekin ados zeuden estatuak, adibidez: Alemania, España, Frantzia, Portugal... . Aldiz, batzuk ez zeuden ados, adibidez: Holanda, Italia... . Azkenean akordioa itxi zuten. 750.000 milla milloi banatuko dute hainbat Europar Estatuek. Estatu hoietatik Italiak 209.000 milla milloi euro jasoko ditu, Españak 140 milla milloi euro, Greziak 72.000 milla milloi euro, Portugalek beste 15.300 milla milloi euro, Alemaniak 3.671 milla milloi euro eta beste milla milloi guztiak beste Europa estatuei banatuko dizkiote.

Grafiko hontan ikusi dezakegu Bruselasek egin duen banaketa proposamena.

Grafiko hau ikusi eta gero beste galdera bat bururatzen zait. Estatuek jaso duten diru hori orain ondo iristen ari da pertsona eta empresetara? edo arazoak sortzen ari dira diruarekin eta ez da behar bada dirua iristen ari ?

Mailegua BPGaren ehunekoarekin neurtzen baldin badugu ikusi dezakegu Italiak BPGaren % 20a emango duela maileguetan, Alemaniak %16a, Frantziak %11, Españiak %7 eta Holandak %1. Hemendikan ondorio bat ateratzea ez da errexa, bigarren grafikoarekin ondorio bat ateratzea errexagoa da. Goazen orain gaurko maileguak covid aurreko maileguekin konparatzea. Alemaniak aurreko beharren %400 ematen ari da, hau da, lehengo maileguak baino 4 aldiz gehiago. Aldiz, Espaiñiak aurreko beharren berdina ematen dira. Hau erakusten dut Alemaniak Espaiñiak baino gehiago ematen ari direla.

Diru arazoaren arrean beste konponbide bat ERTE-ak izan dira. Bertan, estatuak soldata zati bat kobratzen dire langileei. Noiz arte izango dira ERTE hauek? Langileak lanera bueltatuko dira edo ERE-an bukatuko dute( ERE= kaleera botatzea) ?  Galdera honen erantzuna hurrengo hilabetetan jakingo dugu.